Jak na instytucję, której zadaniem jest służyć mieszkańcom i działać na ich rzecz, powołanie Komisji Skarg, Wniosków i Petycji powinno być jednym z podstawowych obowiązków. Niestety, pomimo wielu lat działalności, do dnia dzisiejszego taka komisja nie została powołana, co rodzi uzasadnione pytania o to, czy Związek wywiązuje się ze swoich zadań zgodnie z literą prawa.
Podstawa prawna – Ustawa o samorządzie gminnym
Warto zacząć od przypomnienia, jakie są wymogi prawne dotyczące tworzenia komisji skarg, wniosków i petycji w organach samorządowych.
Zgodnie z art. 69 ustawy o samorządzie gminnym przepisy dotyczące gmin mają odpowiednie zastosowanie do związków międzygminnych, co oznacza, że zgromadzenie ma obowiązek przestrzegania przepisów w zakresie powołania komisji tj. „W zakresie zadań zleconych związkowi zgromadzenie wykonuje kompetencje przysługujące radzie gminy. Do zgromadzenia związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rady gminy.”
Art. 18b ust. 1 Ustawy o samorządzie gminnym mówi jasno, że rada gminy (a w przypadku związków międzygminnych – zgromadzenie związku) ma obowiązek powołania komisji skarg, wniosków i petycji, która zajmuje się rozpatrywaniem skarg na działalność organów gminy, jednostek organizacyjnych oraz wniosków i petycji składanych przez mieszkańców.
Brak takiej komisji oznacza naruszenie przepisów prawa, co może prowadzić do dalekosiężnych konsekwencji, zarówno prawnych, jak i społecznych. Skargi i wnioski mieszkańców pozostają bez formalnego rozpatrzenia, co może naruszać prawa obywatelskie oraz zwiększać frustrację i brak zaufania wobec władz samorządowych.
Zaniedbanie czy celowe zaniechanie?
Fakt, że Związek Międzygminny Gospodarka Komunalna nie powołał Komisji Skarg, Wniosków i Petycji, rodzi pytania, dlaczego taka decyzja nie została podjęta. Czy jest to wynik zaniedbania, niewiedzy, czy może celowe zaniechanie?
Brak tej kluczowej komisji stawia w złym świetle nie tylko władze Związku, ale także same gminy członkowskie, które nie dopilnowały, by prawne obowiązki były respektowane. Mieszkańcy mają prawo oczekiwać, że ich skargi i wnioski będą rozpatrywane przez odpowiednią komisję, zgodnie z wymogami prawa.
Skoro tego mechanizmu brakuje, można zadać pytanie, czy nie dochodzi tu do poważnych naruszeń w zakresie transparentności i odpowiedzialności przed obywatelami.
Konsekwencje prawne i społeczne
Brak powołania Komisji Skarg, Wniosków i Petycji może skutkować poważnymi konsekwencjami. Zgodnie z ustawą, wszelkie skargi, które dotyczą działalności Związku lub jego spółek, powinny być rozpatrywane przez odpowiednią komisję. Jeżeli mieszkańcy nie mają formalnej ścieżki do zgłaszania swoich zastrzeżeń, istnieje ryzyko, że ich sprawy nie zostaną odpowiednio załatwione.
Ponadto brak takiej komisji może stanowić podstawę do wniesienia skargi do wojewody, a w skrajnych przypadkach do postępowania administracyjnego, co mogłoby prowadzić nawet do stwierdzenia nieważności niektórych decyzji podjętych przez Związek Międzygminny. Co więcej, naruszenie prawa w tym zakresie może przyczynić się do dalszej erozji zaufania społecznego i alienacji mieszkańców od procesów decyzyjnych.
Czy mieszkańcy są świadomi?
W kontekście tego zaniedbania nasuwa się także pytanie, jak dalece mieszkańcy 12 gmin są świadomi swojego prawa do składania skarg i wniosków oraz tego, że nie mają formalnej ścieżki ich rozpatrywania. W interesie władz Związku powinno być nie tylko wypełnianie wymogów prawnych, ale także informowanie obywateli o ich prawach i obowiązkach samorządu. Zlekceważenie tego obowiązku może rodzić wrażenie, że władze celowo unikają odpowiedzialności i skrupulatnego rozliczania się z mieszkańcami.
Redakcja apeluje!
Powołanie Komisji Skarg, Wniosków i Petycji to nie tylko obowiązek prawny, ale także element zdrowego funkcjonowania lokalnej demokracji. Związek Międzygminny Gospodarka Komunalna, zarządzając istotnymi dla mieszkańców kwestiami, takimi jak gospodarka odpadami, musi działać w pełnej przejrzystości.
Ignorowanie tego obowiązku może prowadzić do dalszych problemów związanych z brakiem odpowiedzialności i uczciwości w zarządzaniu sprawami publicznymi. Władze Związku powinny niezwłocznie powołać Komisję Skarg, Wniosków i Petycji, aby nie tylko spełnić wymogi ustawowe, ale także zapewnić mieszkańcom pełne prawo do zgłaszania swoich uwag i zastrzeżeń. W przeciwnym razie grozi to nie tylko dalszą alienacją mieszkańców, ale także poważnymi konsekwencjami prawnymi.
